شناسایی گونه ها و پراکندگی جغرافیایی کژدم ها در شهرستان جاسک، استان هرمزگان

مقدمه: کژدم ها مهم ترین عاملین گزش و مرگ و میر ناشی از آن در بین جانوران زهرآگین (venomous animals) در کشور ایران هستند. استان هرمزگان پس از خوزستان بیشترین آمار عقرب زدگی کشور را دارد. لذا مطالعه حاضر به منظور شناسایی گونه ها، وفور و پراکندگی جغرافیایی کژدم ها در یکی از مهم ترین کانونهای کژدم زدگی استان هرمزگان انجام شد. روش کار: این مطالعه توصیفی – مقطعی طی سالهای 88-1386 در روستاهای مناطق دشت و کوهستانی شهرستان جاسک، شرقی ترین شهرستان استان هرمزگان انجام شد. روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای بود. کژدم ها با استفاده از روش صید دستی و چراغ های نور uv از محل های اختفای روزانه و گردش شبانه صید و در ظروف حاوی اتانول 70 درصد به آزمایشگاه منقل شدند. تعیین هویت کژدم ها با استفاده از کلیدهای تشخیصی دهقانی و فرزانپی انجام و داده ها با استفاده از آمار توصیفی تحلیل شدند. نتایج: در مجموع 215 نمونه کژدم شامل 90 نمونه نر (86/41 %) و 125 نمونه ماده (14/58 %) صید و شناسایی گردید. فون کژدم های این شهرستان شامل شش گونه از دو خانواده buthidae و liochelidae تعیین گردید. گونهmesobuthus eupeus با 95/53 درصد صید گونه غالب و کژدمهای androctonus crassicauda و hemiscorpius lepturus با 58/25 و 81/15درصد در رتبه های دوم و سوم قرار داشتند. گونه habibiella persicus برای اولین بار در استان هرمزگان صید و شناسایی گردید. فون کژدم ها در مناطق کوهستانی غنی تر از مناطق دشت ملاحظه گردید. نتیجه گیری: کژدم ها با فون غنی و وفور بالا در شهرستان جاسک فعالیت می کنند. خطرناک ترین کژدم های کشور یعنی گونه های h. lepturus و a. crassicauda نیز با وفور زیاد در مناطق مختلف شهرستان فعالند که این مسأله با توجه به آمار قابل توجه کژدم زدگی در این شهرستان مسأله لزوم آگاه سازی کادر درمانی شاغل در این منطقه را در خصوص شناخت کژدم های مهم منطقه، مکانیسم اثر زهر آنها و درمان صحیح مشخص می سازد